Lạ kỳ, nông dân không dùng thuốc cỏ mà diệt cỏ dại bằng cách... phun lửa
Trong nhiều năm qua, thuốc diệt cỏ không chọn lọc như Glyphosate đã giúp nông dân tiết kiệm công lao động, nhưng cũng để lại nhiều hệ lụy về môi trường, sức khỏe và dư lượng hóa chất trong nông sản. Hiện nay, một giải pháp mới đang được nông dân tại Lâm Đồng và nhiều nước phát triển như Mỹ, Úc tích cực áp dụng, đó là diệt cỏ bằng máy phun lửa dùng gas. Đây không chỉ là phương pháp cơ học an toàn, không hóa chất, mà còn mở ra hướng đi bền vững trong sản xuất nông nghiệp sạch.
Diệt cỏ bằng máy phun lửa là gì?
Máy phun lửa dùng gas hoạt động bằng cách đốt nóng khí butan hoặc propan tạo thành luồng lửa có nhiệt độ cao, được dẫn qua họng phun đến bề mặt cỏ dại. Nhiệt lượng làm vỡ cấu trúc tế bào thực vật, khiến cỏ mất khả năng sống mà không cần đốt cháy hoàn toàn. Phương pháp này được xếp vào nhóm diệt cỏ sinh học – cơ học, không ảnh hưởng đến đất, không để lại hóa chất, phù hợp với xu hướng sản xuất nông nghiệp hữu cơ và xuất khẩu.
Vì sao nông dân ở Lâm Đồng chuyển sang dùng máy phun lửa?
Tại huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng – nơi có diện tích trồng rau và hoa lớn, một số nông dân đã đầu tư máy phun lửa dùng gas để diệt cỏ trước khi xuống giống. Anh Trần Văn Bằng, canh tác 5 sào rau xà lách, chia sẻ: “Trước tôi dùng Glufosinate ammonium, nhưng phải cách ly 10–14 ngày mới trồng được. Dùng máy phun lửa thì cỏ chết ngay, hôm sau có thể làm đất gieo trồng mà không lo dư lượng.” Ngoài việc rút ngắn thời gian xử lý, cách làm này còn giúp giảm phát sinh sâu bệnh và giữ đất tơi xốp hơn.
So sánh chi phí giữa máy phun lửa và thuốc diệt cỏ hóa học
Nhiều người cho rằng đầu tư máy phun lửa là tốn kém, nhưng nếu tính kỹ trong dài hạn thì chi phí không hề cao hơn thuốc hóa học, thậm chí còn tiết kiệm hơn.
Một bình gas 12kg có thể dùng để xử lý khoảng 4.000–5.000 m² (tùy mức độ cỏ), tương đương 4–5 lần phun thuốc hóa học. Giá gas hiện tại khoảng 400.000 đồng/bình, tức là khoảng 80.000–100.000 đồng cho mỗi 1.000 m². Trong khi đó, nếu dùng thuốc diệt cỏ Glyphosate, nông dân phải chi từ 100.000–150.000 đồng cho cùng diện tích, chưa kể công pha chế, thiết bị bảo hộ và chi phí cách ly. Ngoài ra, máy phun lửa có thể sử dụng trong nhiều năm, chỉ tốn bảo trì cơ bản và thay vòi phun nếu cần.
Với diện tích nhỏ dưới 1 ha, chi phí đầu tư máy phun lửa loại cầm tay từ 3–5 triệu đồng là hoàn toàn hợp lý. Với trang trại lớn, có thể dùng thiết bị gắn sau máy kéo với mức đầu tư cao hơn nhưng hiệu suất tăng đáng kể, giúp xử lý hàng chục hecta chỉ trong vài ngày.
Thế giới đang làm gì?
Ở Mỹ, diệt cỏ bằng lửa đã trở thành tiêu chuẩn trong nông nghiệp hữu cơ tại các bang như California, Texas và Oregon. Nhiều nông trại áp dụng công nghệ phun lửa tự động gắn sau máy cày, có thể kiểm soát cỏ dại giữa các luống mà không ảnh hưởng đến cây trồng chính. Tại Úc, nông dân trồng bông và hạt ngũ cốc ở vùng khô hạn dùng máy phun lửa để xử lý cỏ sau thu hoạch và trước khi gieo sạ, hạn chế phụ thuộc vào hóa chất vốn ngày càng bị siết chặt trong quy định xuất khẩu.
Ưu điểm và nhược điểm
Ưu điểm lớn nhất của diệt cỏ bằng máy phun lửa là không để lại hóa chất tồn dư, không gây kháng thuốc, không ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng. Cỏ chết ngay sau khi xử lý, có thể trồng lại ngay trong ngày hoặc ngày hôm sau. Hệ sinh thái đất được giữ nguyên, giúp cải tạo đất lâu dài.
Nhược điểm là cần tuân thủ kỹ thuật an toàn khi sử dụng, tránh phun vào gió lớn hoặc nơi dễ cháy. Ngoài ra, phương pháp này không tiêu diệt được hạt cỏ còn trong đất, nên nếu đất có quá nhiều cỏ lâu năm, cần lặp lại sau 10–15 ngày.
Kết luận
Diệt cỏ bằng máy phun lửa dùng gas đang trở thành giải pháp thay thế thuốc diệt cỏ hóa học hiệu quả, an toàn và kinh tế hơn nhiều người tưởng. Với xu hướng sản xuất sạch, không tồn dư hóa chất, phương pháp này phù hợp cho cả nông hộ nhỏ lẻ đến trang trại lớn. Trong tương lai gần, khi yêu cầu về an toàn thực phẩm và môi trường ngày càng khắt khe, máy phun lửa có thể trở thành thiết bị thiết yếu trên cánh đồng Việt Nam.
